Haški tužioci postavili su jednostavnu i krajnje jednostranu tezu – Memorandum SANU idejna je platforma za “veliku Srbiju”, a želja da se ona stvori ključni je razlog raspada Jugoslavije Retko ko je bio iznenađen kada je na početku suđenja Slobodanu Miloševiću u Tribunalu za ratne zločine počinjene u bivšoj Jugoslaviji februara 2002. godine zamenik tužioca Britanac Džefri Najs čitanje optužnice započeo širokim citatima iz Memoranduma SANU. Pozivanjem tužioca Najsa na dokument koji su još 1986. godine napisali srpski akademici započeo je novi talas, ovog puta pravosudne kampanje na Akademiju i njene članove. Memorandum u Hagu je direktno doveden u vezu sa najtežom posledicom raspada Jugoslavije – građanskim ratom. Proces protiv

U drugom talasu kritika na Memorandum najžešća paljba je stigla iz Hrvatske. Za razliku od komunističke hajke na Akademiju, povod za novu ofanzivu bila je – odgovornost za rat Memorandum SANU nije bio na meti kritika samo komunističkog režima. Već pune tri decenije ovaj spis predmet je osude zvanične politike bivših jugoslovenskih republika, svetskog javnog i intelektualnog mnjenja, ali i domaćih liberalnih i antinacionalnih krugova. Svi oni tvrde da su akademici 1986. godine napisali srpski nacionalni program koji je Slobodanu Miloševiću poslužio kao povod i opravdanje za ratne sukobe devedesetih. Teze afirmisane u ovim krugovima postale su sastavni deo zapadnjačkog pogleda na raspad Jugoslavije, uzroke i naravno – krivicu. Ocenama,

Kriza oko Memoranduma pokazaće sve pukotine koje su postojale u vrhu partijske i državne vlasti Srbije i koja će biti ogoljena na Osmoj sednici slomom Ivana Stambolića Ćutanje Slobodana Miloševića o Memorandumu SANU nije prošlo neopaženo u partijskom i državnom vrhu. Upadljivo je, međutim, da kritike njegove igre počinju tek posle Osme sednice i smene Ivana Stambolića i njemu bliskih saradnika sa čela srpskog rukovodstva. Uzdržan stav prvog čoveka srpske Partije danas se objašnjava Miloševićevom namerom da izbegne zameranje sa uglednim akademicima, na koje je još tada računao kao na važan oslonac u svom pohodu na vlast. Ovu tezu između redova provući će i Dragiša Pavlović, predsednik beogradskih komunista i

Naime, oni su poslednjih dana počeli intenzivno da sakupljaju potpise kako bi zvanično registrovali Hrvatsku pravoslavnu crkvu! Tako su 10. oktobra na internet-stranici „hrvatska pravoslavna crkva” apelovali na sve vernike da daju svoje potpise i time ubrzaju upis HPC u registar. U takozvanu Hrvatsku pravoslavnu crkvu pretenduje da preraste dosadašnja Hrvatska pravoslavna zajednica, koju je osnovao sledbenik Ante Pavelić, a ona će biti svojevrsna kopija Hrvatske pravoslavne crkve iz vremena Nezavisne Države Hrvatske. A upravo ta crkva, prema tumačenju istoričara Aleksandra Rakovića, zajedno sa svim ostalim polugama vlasti ustaškog režima radila je na tome da se srpski pravoslavni narod prevodi u Hrvate. Verski analitičar Draško Đenović za „Alo!“ kaže da

Odnosom prema Memorandumu Milošević je stekao blagonaklonost stanara Knez Mihailove 35, ali i njihovu podršku u antibirokratskoj revoluciji i njegovom otvorenom pohodu na vlast Islamsku deklaraciju prožetu fundamentalističkim idejama napisao je Alija Izetbegović. Franjo Tuđman autor je knjige “Bespuća povijesne zbiljnosti”, u kojoj je i rasistički sadržaj. Kada je na tlu Jugoslavije nastupila secesija, antisrpskoj propagandi zasmetalo je što su politički lideri Muslimana i Hrvata zbog svojih opredeljenja opravdano žigosani. Milošević nije imao svoju knjigu. Zato mu je pripisan Memorandum SANU, kao nacionalni program Srbije. Vezu Memoranduma SANU i Slobodana Miloševića, koja je po mnogima bila identična odnosu roditelja i deteta, ovako su objasnili akademici Vasilije Krestić i Kosta Mihailović.

Činjenica je da se Milošević, za razliku od Ivana Stambolića i Dragiše Pavlovića, prema SANU i Memorandumu držao uzdržano. U sveopštoj hajci, bio je na samoj periferiji događaja Priroda odnosa Slobodana Miloševića i Memoranduma SANU jedno je u nizu kontroverznih pitanja koja se od kraja osamdesetih do danas gotovo bez prekida postavljaju. Ono ima i posebnu težinu imajući u vidu neslavni ishod Miloševićeve politike i metoda kojima se služio tokom uspona i decenijske vladavine na čelu Srbije i SR Jugoslavije. Da li Memorandum stvorio Miloševića, ili je Milošević njegove navode preuzeo kao sopstveni politički program? Sa distance od tri decenije od objavljivanja memorandumskog teksta i punih 16 godina od petooktobarske