Prokuplje – Uklanjanjem stabala u Železničkom parku u Prokuplju, danas je počela priprema za izgradnju Spomen-parka Drugom pešadijskom puku Srpske vojske prvog poziva „Knjaz Mihajlo” iz Prvog svetskog rata, koji je zbog svoje ratne istorije nazvan „Gvozdeni puk”. Taj prvi deo posla biće završen za nekoliko dana, kada sledi uklanjanje rasvete radi izgradnje Spomen-parka, saopštilo je Javno-komunalno preduzeće „Hameum”, koje obavlja radove. Vlada Srbije sa 29 miliona dinara finansira Spomen-park koji se uređuje u znak zahvalnosti Opštine vojnicima „Gvozdenog puka”, koji su 12. oktobra 1918. godine oslobodili Prokuplje. Svečano otvaranje Spomen-parka uz „državnu manifestaciju” je predviđeno za 12. oktobar, povodom 100 godina od završetka Prvog svetskog rata. Spomen-park će biti

Posle šest decenija prvi put objavljen roman “Sarajevski atentat” slavnog francuskog pisca Žorža Pereka (1936-1982) Podstaknut boravkom u Beogradu i Sarajevu 1957. godine, tada 21-godišnji Žorž Perek (1936-1982), koga danas svrstavaju među francuske klasike 20. veka, ispisao je neobičan roman “Sarajevski atentat”, koji izdavači nisu hteli da objave. Srećom, sačuvana su dva daktilografska rukopisa, od kojih je jedan autor darivao svom prijatelju, srpskom slikaru (i kasnije akademiku) Mladenu Srbinoviću. Punih šest decenija posle nastanka, roman se tek nedavno pojavio pred čitaocima, kod nas u izdanju kuće Clio, u prevodu Jelene Novaković. Glavni junak i pripovedač, Francuz, dolazi u Beograd i Sarajevo, gde živi njegov prijatelj Branko, koji za ljubavnicu ima

Užice – Kad je Užice 1918. godine napuštao austrougarski okupator bežeći pred naletom srpske vojske, u grad je među prvim oslobodiocima sa svojom družinom ušao jedan – hajduk. U narodu znani Isidor Bajić (1891–1957), iz šume i odmetništva tokom okupacije borio se protiv Austrougara i njihovih doušnika. Pa kad je oslobođenje nastupalo, Isidor je sa balkona užičke gimnazije okupljenom narodu govorio da predstoji oslobađanje cele Srbije, da neće biti nareza ni okupatorskog režima… I ispuni se brzo ono što ovaj hajduk Užičanima reče (izuzev nareza), ali za Isidora oslobođenje i život u novoj državi ne donese sreću. Kratko vreme on je sa svojom družinom proveo u prispeloj srpskoj vojsci, no ubrzo

Na ovoj fotografiji vidimo 25. pučko-ustašku pukovniju kako prima blagoslov svojih rimokatoličkih prelata pred zagrebačkom katedralom.  Svi ovde prisutni vojnici i oficiri se spremaju za polazak prema Kraljevini Srbiji i njenoj prestonici, Beogradu. Godina je 1914-ta. Svi oni će, uskoro po ovoj foto-seansi, pucati na Srbe, rušiti i pljačkati po Srbiji, ubijati nas i silovati na našoj zemlji – i za to, kao nagradu, par godina kasnije, dobiti blanko oproštaj i ničim zasluženu amnestiju. I, čak, priliku da bez ikakve kazne i pokajanja izbegnu sudbinu ostatka poražene Austrougarske. Umesto toga, oficiri sa ove slike će dobiti šansu da KOMANDUJU omrznutim srpskim junacima i usput dobiju čin više (samim pristupom novoformiranoj jugoslovenskoj

Srbija se danas seća jednog od svojih najvećih vojvoda i najistaknutijih vojnih stratega u istoriji našeg naroda. Radomir Putnik rođen je na današnji dan 1847. godine. Upisao se u redove najvećih srpskih vojskovođa. Predvodio je vojsku u nekim od najneizvesnijih trenutaka Srbije – Balkanskim i Prvom svetskom ratu, a za njegova dela čuo je i svet. Ipak, pred kraj života Srbija mu se nije odužila. Naprotiv! Već ostareo i onemoćao, starac sede kose i brade, doživeo je najveće poniženje. Prvi svetski rat koji će se pretvoriti u najveće stradanje srpskog naroda do tada, Radomir Putnik dočekao je kao načelnik štaba Vrhovne komande. Već star i bolestan, iskusni vojnik komandovao je

Izbijanjem Prvog svjetskog rata, u Austrougarskoj je došlo do velike eksplozije anti-srpskog raspoloženja, pa tako i u BiH. Po izbijanju rata, ponovo su osnovane jedinice šuckora (prvi put su postojale za vrijeme Aneksione krize). Šuckori su odmah počeli sa kampanjom terora protiv Srba, a jedan od značajnih komandanata je bio i budući doglavnik NDH Ademaga Mešić. Prisustvo Srba u BiH je bio problem za Austrougarsku jer su oni uglavnom bili prijateljski nastrojeni ka Srbiji, što je 6. avgusta 1914. potvrdio i Stjepan Sarkotić, koji će narediti strijeljanje bilo koga osumnjičenog na saradnju sa neprijateljem. Teško su pogođeni hercegovački Srbi i Srbi iz istočne Bosne, poznato je vješanje 79 trebinjskih Srba, dok

Ovo je priča o jednom dečaku koji se borio u svim važnim ratovima svog vremena, branio Srbiju i to bez noge, bio opevan u pesmi koju su kasnije prepevali, bio veliki zadužbinar, a njegova porodica je došla do toga da moli za koru hleba… Ne zna se baš zasigurno gde je rođen Vlajković Đorđe, da li je to bila Vojvodina (odnosno Austrija) ili sam Beograd, ali jedno je sigurno – dan njegovog rođenja bio je 3. mart 1831. godine. Sin Todora Vlajkovića, Prizrenca, završio je osnovnu školu u Beogradu i pošao na Licej. Međutim, planove o obrazovanju srušila je smrt roditelja. Najpre je umro otac, 1839. godine, a potom i

Ovo je godina u kojoj se svet na organizovan, ozbiljan i glasan način oprašta od uspomena na Prvi svetski rat, izjavio je ministar odbrane Aleksandar Vulin u Ruskom domu, na svečanoj akademiji pod nazivom „Gvozdenom puku u čast”, povodom stogodišnjice završetka Prvog svetskog rata. On je rekao da je prethodne četiri godine Srbija još jednom preživela svoju istoriju, svoju golgotu, pobedu i vaskrsenje, i za to vreme veliki i moćni su pokušali još jednom da promene istoriju.„Pokušali su da istorijske činjenice prikažu drugačije, da svojom veličinom i brojnošću, silom kao jedinim opravdanjem, ponovo prepišu i napišu istoriju Prvog svetskog rata, okrive žrtve, a silnike prikažu kao nevine. Kao u Prvom

Nakon što su 2015. i 2016. godine stručnjaci Republičkog zavoda za zaštitu spomenika kulture u zaseoku Koprivnica kod Jošaničke Banje obnovili kuću Milunke Savić (1890 -1973), legendarne srpske heroine iz balkanskih i Prvog svetskog rata, a pripadnici Vojske Srbije prošlog leta izgradili i proširili put do ovog zabitog potkopaoničkog sela, kuću slavne Milunke posećuje sve više turista koji zimuju i letuju na Kopaoniku, ali i mladih koji dolaze da se na izvoru “napoje” najslavnijom srpskom istorijom… Kuća Milunke Savić u selu Koprivnica, sagrađena polovinom 19. veka, kao tipičan objekat tradicionalnog narodnog graditeljstva, bila je u jadnom stanju sa potpuno srušenim krovom i pretila je opasnost od njenog potpunog nestajanja. –

Akademski vajar iz Beograda Miloš Komad prezentovao je u Mrkonjić Gradu idejna rješenja za izgradnju novog spomenika kralju Petru Prvom Karađorđeviću Mrkonjiću, po kojem je ovaj grad dobio ime. Načelnik opštine Mrkonjić Grad Divna Aničić rekla je da je 2016. godine na sjednici Skupštini opštine donesena odluka o izgradnji novog spomenika na glavnom trgu koji nosi naziv po kralju. “Izgradnja će početi kada izaberemo idejno rješenje i sprovedemo svu potrebnu proceduru. To bi trebalo da bude jedan velelepan spomenik umjesto starog, kome ćemo naći neko zasluženo i adekvatno mjesto”, rekla je Aničićeva i dodala da će izgradnja biti finansirana donacijama. Jučerašnjem sastanku je prisustvovao i ministar finansija Republike Srpske Zoran

Prigodnim manifestacijama u Prokuplju i selu Mačkovac nadomak Kuršumlije sutra će biti obeležena 101. godišnjica Topličkog ustanka Prigodnim manifestacijama u Prokuplju i selu Mačkovac nadomak Kuršumlije sutra će biti obeležena 101. godišnjica Topličkog ustanka. U organizaciji opština Prokuplje i Kuršumlija i uz prisustvo državnih i lokalnih funkcionera, te raznih boračkih i prokupačkih udruženja koja neguju tradicije oslobodilačkih ratova Srbije, odaće se počast Topličanima. Vence na spomen obeležje topličkim junacima u centru Prokuplja, na Trgu topličkih junaka, položiće predsednik opštine Prokuplje Aleksandar Simonović, načelnik topličkog upravnog okruga Nebojša Vukadinović i državni sekretar Ministarstva za rad, zapošljavanje, boračka i socijalna pitanja Negovan Stanković. Takođe, prigodnim svečanostima u selu Mačkovac pored Kuršumlije, u

Tokom Balkanskih ratova i Velikoga rata načelnik vojnog saniteta, srpski pukovnik dr Roman Sondermajer (1861–1923), imao je tri sina sa suprugom Stanislavom: Vladislava, potpukovnika avijacije; Tadiju (1882–1967), našeg slavnog pilota lovca iz Velikoga rata i najmlađeg Stanislava (1898, Beograd –1914), koji je, kao i stariji brat Tadija, pohađao Drugu mušku gimnaziju i bio odličan srednjoškolac. Stanislav se sve vreme ugledao na braću koja su mu bila očigledni uzori, a osobito na srednjeg brata jer mu je po godinama bio bliži. Pored toga, sva trojica su bila zadojena kosovskim zavetom, čojstvom i junaštvom. Valja imati još na umu da su oni, po majčinoj strani, unuci Dimitrija Đurića (1838–1893), đenerala potonjih Obrenovića.

Selo Obljaj, smješteno ispod Šator planine nedaleko od Bosanskog Grahova spava tihim snom, čuva svoju istoriju u zabačenom dijelu Visoke Krajine. Tu u gnijezdu junaka rođen je jedan od najvećih, Gavrilo Prinicip. Piše: Jelena DEŠIĆ Gavrilo Princip bio je mudriji od svog vremena, volio je slobodu, a nasljednici porodice Princip sa ponosom i “iz principa” njeguju sjećanje na pretka heroja i željeli bi da ga iz Sarajeva, gdje je sahranjen, vrate u njegovo selo Obljaj, govori za Srnu pjesnik Gavrilo Mile Princip iz Bosanskog Grahova. Slavni Gavrilo, drugo dijete u porodici Principa, nadaleko poznat po hrabrošću, odlučnošću i smjelošću, potiče baš iz selca Obljaj koje odolijeva jugu sa Dinare. “Malog

Jedina oružana pobuna na teritorijama koje su bile okupirane trupama Centralnih sila u Evropi započela je dvadesetih dana februara 1917, i trajala oko jednog meseca. Ustanku je prethodila i sledovala gerila, a obuhvatio je teritoriju Topličkog okruga – Kosanički, Prokupački, Jablanički i Dobrički srez, i istočne i srednje predele Kopaonika. U jesen 1915. godine usledio je novi napad trupa Centralnih sila na Kraljevinu Srbiju, kojima je komandovao nemački feldmaršal August fon Makenzen. Srpska vojska je bila prinuđena na odstupanje preko Albanije i Crne Gore, do obala Jadranskog mora. Srbija je bila okupirana i podeljena. Austrougarska vojna vlast obrazovala je Vojno-generalni guverneman u Srbiji, sa sedištem u Beogradu. Bugari su oformili

Predsjednik Pokrajinske vlade Igor Mirović otvorio je večeras u Muzeju Vojvodine u Novom Sadu izložbu pod nazivom “Stradanje Roma u Prvom svjetskom ratu”. Postavka autora Dragoljuba Ackovića sačinjena je od nekoliko desetina originalnih dopisnica – fotografija, koje su napravljene u periodu 1914-1918. godine i prvi put se zajednički objavljuju. Mirović je istakao da su izložene fotografije o stradanju Roma u Prvom svjetskom ratu svjedočanstvo istine o jednom teškom vremenu i jednom stradalnom, ali hrabrom i čestitom narodu u tom vremenu. Prema njegovim riječima, uloga Srbije i njenog stanovništva u Prvom svjetskom ratu bila je ogromna, a isto tolike su bile i njene žrtve. “Značajno mesto i u toj ulozi i

Američki ratni snimatelj Ariel Vardžes (1890-1972) je tokom Prvog svetskog rata 1915. godine boravio u Srbiji gde je pratio srpsku vojsku i beležio njihov svakodnevni život i bitke u kojima su učestvovali, te je tako jednom prilikom uspeo da napravi jedini snimak majora Vojislava Tankosića, osnivača “Crne ruke”. Vojislav Tankosić je bio major srpske vojske, četnički vojvoda, jedan od osnivača “Crne Ruke” i učesnik najvažnijih istorijskih događaja u Srbiji, od Majskog prevrata 1903. do Sarajevskoga atentata 1914. Šamari za Čerčila Njegovom uzbudljivom i kratkom životu pripisuje se i događaj kada je jednom prilikom besan istrčao iz bašte kafane “Kasina” na Terazijama ugledavši tadašnjeg britanskog dopisnika Vinstona Čerčila koji je sa

Čajetinski profesor istorije Milisav Đenić odužio se svojim zemljacima. Prikupio imena 2.500 palih ratnika iz 18 opština zlatiborskog sreza Dve udovice, Stojka Srgilović iz Čajetine i Stanka Maca Šukilović iz Šljivovice, ispratile su u vihor Velikog rata po petoricu sinova. Kuće su ostale bez muške glave, nijedan ne htede da ostane kao hranilac, smatrajući da je potrebniji otadžbini. – Neka ih, neće me, valjda, Bog kazniti, da svi izginu – govorila je Stojka komšijama, opraštajući se od sinova. Na rastanku, Stankino uzdrhtalo srce izgovorilo je pretešku kletvu vojnicima: – Sinovi moji, neka vam je srećan put i neka vas Bog čuva. Ali ako budete kukavice, dabogda se nijedan majci ne

Upoznajte tragičnu sudbinu Ruskog ekspedicionog korpusa, koji je učestvovao u vojnim operacijama na Solunskom frontu tokom Prvog svetskog rata. U Rusiji je ta stranica vojne istorije dugo bila nezasluženo zaboravljena. Predstavu o njoj imao je samo uži krug stručnjaka i ljubitelja vojne istorije. Ruske jedinice su tamo, na nepoznatom terenu, demonstrirale visok nivo borbene gotovosti, obučenosti i hrabrosti, kojom su saveznici bili oduševljeni. 2016. godine se navršilo 100 godina od krajnje zanimljivog događaja u Prvom svetskom ratu. Reč je o dolasku na Zapadni i Solunski front jedinica Ruskog ekspedicionog korpusa. Ruski vojnici koji su se u drugoj polovini 1916. godine našli u Francuskoj i na Balkanu imali su zadatak da

Udruženje ratnih dobrovoljaca 1912-1918 njihovih potomaka i poštovalaca  “Obilić 1912-1918” – Novi Sad Vas poziva na svečano otvaranje izložbe „Dobrudžanski ratnici“, u Domu vojske Novi Sad, Beogradski kej 9. u sredu 21. februara  2018. godine, u 19 časova. Autori izložbe su Dr Predrag Bajić, viši kustos istoričar, Ilija Komnenović, muzejski savetnik, istoričar i msr Vojislav Martinov, kustos, istoričar. Recenzenti izložbe su dr Milan Micić i prof. dr Slobodan Bjelica. Organizatori otvaranja izložbe su Udruženje ratnih dobrovoljaca 1912-1918 njihovih potomaka i poštovalaca „Obilić 1912-1918“ Novi Sad, Prva brigada Kopnene vojske i Muzej Vojvodine. O izložbi će govoriti autori i recezenti. Pozdravnu reč daće jerej Đorđe Stojisavljević, nadležni vojni sveštenik, zatim  predstavnik Muzeja Vojvodine

Evo sada i nas Srba!… Kao da je ovde zborno mesto nacija, pa su svi zapeli ubrzanim tempom da izgrade novi svet.Takav je bio Solun aprila meseca hiljadu devetsto šesnaeste godine. Ljudi različitih uzrasta i čudnih izraza, svi preplanuli, unezvereni i užurbani, promicali su u raznim pravcima i dovikivali na mnogo jezika. Bili su tu mali Anamiti, sa okruglim šeširima i sitnim podrugljivim očima. Visoki Englezi sa kolonijalnim kaskama na glavi i večitom lulom. Zdepasti, ali okretni, Francuzi, raspoloženi uvek za prepirku i pesmu. Snažni Indusi, sa čalmom oko glave. Škotlanđani, u šarenim i kratkim suknjicama. Senegalci sa licem crnim kao noć. Neke kolonijalne trupe sa širokim čakširama, a još

Piše Boško Antić, kontraadmiral u penziji Rečna flotila Vojske Srbije je 6. avgusta 2015. godine obeležila 100-godišnjicu svog formiranja. Formirana pred ofanzivu snaga fon Makenzena, ova naša plovna jedinica prošla je kroz više faza svog razvoja. ali tek ovih godina dostojno obeleževa svoj rođendan. Na svečanosti je mnogo toga pomenuto, ali ime njenog osnivača ostalo je nekako u senci. Zaboravili smo mnoge junake naših oslobodilačkih ratova. Među njima je i potpukovnik Milan J. Radojević, oficir koji je formirao prvu srpsku Rečnu flotilu, junački se sa njom borio protiv snaga Fon Makenzena, sa svojim borcima-dobrovoljcima prešao Albaniju, formirao Brodarsku komandu na moru, komandovao prvim srpskim ratnim brodom na moru i odveo ga

Spisi dr Miloša Bogićevića iz 1917. prvi put na srpskom. Knjiga deo edicije “Srbija i Balkan” Biblioteke “Braća Nastasijević” u Gornjem Milanovcu Prvi put spisi dr Miloša Bogićevića, srpskog kontroverznog diplomate (rođen u Beogradu 1876. a misteriozno umro u Berlinu 1938), prevedeni su na srpski i sabrani u knjigu “Solunski proces, jun 1917”, koja je objavljena u ediciji “Srbija i Balkan” Biblioteke “Braća Nastasijević” iz Gornjeg Milanovca. Spise, što su nova saznanja o tom još nerazjašnjenom istorijskom događaju važnom za Srbiju, prevela je filolog Sandra Tripković, master francuskog jezika, a urednik izdanja je Dejan Acović, klasični filolog i bibliotekar Naučnog odeljenja i Strane knjige u toj biblioteci. Solunski proces je