Ugledni budvanski istoričar dr Miroslav Luketić o (ne)spornim činjenicama u vezi sa oslobođenjem Budve 1918. godine. Boka kotorska, Budva i Paštrovići nisu ušli u sastav Kraljevine SHS preko odluka Podgoričke skupštine, već samostalno U rat koji besni u Budvi, ali i celoj Crnoj Gori – povodom bilborda kojima se najavljuje proslava oslobođenja Budve 8. novembra 1918. godine, a s druge strane se osporava srpskoj vojsci da je ona oslobodilac – uključio se ugledni naučnik, istoričar, autor više knjiga iz prošlosti Budve i Paštrovića, Budvanin dr Miroslav Luketić. Na argumentovanu reč o tome naterala ga je, kako kaže, profesionalna dužnost, bez “primesa” politike. – Okružje bokokotorsko, kojemu je pripadala Budva sa

Mogao sam, kao dečak, da bacim kamen na određeno mesto, po želji. Dok sam sa vršnjacima čuvao stado na pašnjacima Milutovca, kladio sam se da ću ubaciti kamičak u gnezdo, u odžak na kući, da ću kamenom „skinuti“ krušku. Kladio sam se da ću na određenu crtu, na odstojanju od tridesetak metara, baciti kamen. Bio sam nepogrešiv, uvek sam dobijao opklade. Kad sam dvanaeste pozvan u vojsku, šta bih ja tada mogao da budem, ako ne – bombaš? Hajde, Miladine Miletiću, govorio sam sebi, lako je bilo sa kamenčićem na livadi, ubaci ti, brajko, bombu u turski rov! I, bogami, da se ne hvalim, ubacivao sam bombe gde god je

Ove godine se navršava 110 godina od aneksije Bosne i Hercegovine, od strane Austrougarske, što se smatra uvodom u Prvi svetski rat. Sve je počelo Aneksionom krizom ili kako je još poznata i kao Bosanska kriza, kada je 5. oktobra 1908. godine  car Franc Jozef proglasio aneksiju Bosne i Hercegovine.  Akt je donet bez prethodne saglasnosti velikih sila, čime je izvršena povreda međunarodnih ugovora i odluka sa Berlinskog kongresa 1878. godine. Austrougarska je svoj akt o aneksiji pravdala Mladoturskom revolucijom, izvedenom u leto 1908. godine, revolucijom turske vojske kojom je poništena odluka sultana Abdul Hamida II o ukidanju parlamenta, što je dovelo do krize i slabljenja turske moći, pogotovo u

“Nismo mi više vojvodo onaj narod koji smo nekada bili. Hrabri, ponosni, srdačni, kulturni, odani… danas su retki. Pitate li se sada gde su svi oni nestali?” “Poštovani vojvodo Stepanoviću, Želim da Vam se izvinim u svoje ime jer nemam prava da to uradim u ime svih Srba, a trebalo bi. Izvinite što smo Vas zaboravili, što smo tako besramno pogazili sećanje na jednog od najvećih srpskih vojskovođa koji nam je podario slobodu i pravo na sopstvenu zemlju. Izvinite što smo olako prihvatili ono za šta ste se Vi i Vaši saborci tako junački borili. Oprostite nam, vojvodo, što smo dozvolili da se granice tako lako menjaju, one koje ste

Ministar rada i boračko-invalidske zaštite Republike Srpske Milenko Savanović izjavio je da je Gavrilo Princip bio nacionalno osviješten i nije trpio teror, pa je izvršio atentat na okupatora. Nakon polaganja vijenca na spomen-obilježje u Bosanskom Grahovu, gdje se danas obilježava stotinu godina od smrti Gavrila Principa, Savanović je rekao novinarima da su pripadnici “Mlade Bosne” stradali za pravdu, istinu i slobodu, u čemu je njihova veličina i zbog čega su dobili ulogu u istoriji. On je naveo da su Srbi sa ovog područja u Federaciji BiH nacionalno osviješteni i da su i u proteklom ratu učestvovali u stvaranju Republike Srpske i dali velike žrtve. Savanović je naveo da i Republika

U Bosanskom Grahovu, mjestu rođenja Gavrila Principa, danas će biti obilježeno sto godina od njegove smrti. Obilježavanju će, između ostalih, prisustvovati član Predsjedništva BiH iz Republike Srpske Mladen Ivanić i ministar rada i boračko-invalidske zaštite Srpske Milenko Savanović. Program obilježavanja počeće u 11.00 časova polaganjem vijenaca na spomen-obilježju u Bosanskom Grahovu. U 11.30 časova planiran je obilazak grobova roditelja Gavrila Principa, a pola časa kasnije i obilazak Principove rodne kuće. Njegovo preosveštenstvo episkop bihaćko-petrovački Sergije služiće Svetu arhijerejsku liturgiju. U okviru obilježavanja ovog značajnog datuma, biće upriličeno i obraćanje zvaničnika, nakon čega će uslijediti kulturno-zabavni program. Obilježavanje 100 godina od smrti Gavrila Principa organizuje opština Bosansko Grahovo. Načelnik ove opštine

Piše: Roki Rogošić Terezin, mali gradić na sjeveru Češke o kome se relativno malo zna kod nas, bio je pravo predvorje smrti. U koncentracionom logoru u Drugom svjetskom ratu, kroz Terezin je prošlo oko 140 hiljada zatvorenika, pretežno Jevreja. U gasnim komorama u Terezinu je stradalo nešto preko 33 hiljade ljudi. Uspjelo je da pobjegne 764 zatvorenika, a slobodu je dočekalo njih 16800. U sjenci tih zbivanja, pomalo se zanemaruje još jedna istorijska priča vezana za ovo mjesto. Tridesetak godina ranije, u ćeliji broj 1. od 28. Juna 1914 godine bio je utamničen, mučen fizički i psihički, izgladnjavan, smrzavan mlađani Gavrilo Princip. Malo se ljudi srodilo sa svojim imenom i

Današnji atentati nisu kao nekad jer se ne izvršavaju nad tiranima i ugnjetačima, ali će ime i uzvišeno djelo mog strica Gavrila i dalje zlatnim slovima ostati ispisani u istoriji srpskog i svih slobodarskih naroda svijeta, smatra sedamdesetosmogodišnji Banjalučanin Petar Princip. Razgovarao: Bojan REČEVIĆ Sedamdesetosmogodišnji Banjalučanin Petar Princip naglašava da je njegov stric Gavrilo izvršio atentat na austrougarskog prestolonasljednika i tiranina Franca Ferdinanda boreći se slobodu srpskog i ostalih naroda u svijetu. Princip kaže da današnji atentati u svijetu nisu kao nekad jer se ne izvršavaju nad tiranima i ugnjetačima, ali da će ime i uzvišeno Gavrilovo djelo i dalje zlatnim slovima ostati ispisani u istoriji srpskog i svih slobodarskih

Na današnji dan 1929. godine umro je vojvoda Stepan Stepa Stepanović, jedan od najistaknutijih srpskih vojskovođa. Pod njegovom komandom u Cerskoj bici, u avgustu 1914. godine, srpska Druga armija razbila je austrougarske trupe, za šta je Stepa Stepanović dobio čin vojvode. Na Solunskom frontu u septembru 1918. godine Druga armija je, napadajući na glavnom pravcu, u sadejstvu sa Prvom armijom, probila neprijateljsku odbranu, potom izbila na bugarsku granicu i prinudila Sofiju na kapitulaciju. Učestvovao je u srpsko-bugarskom ratu 1885. godine, a nekoliko godina kasnije postao je profesor istorije na Vojnoj akademiji u Beogradu i pomoćnik načelnika Glavnog štaba. U generalski čin unaprijeđen je 1907. godine i postavljen za komandanta Šumadijske

U češkom zatvoru Terezinu, 28. aprila 1918. godine umro je Gavrilo Princip, član tajne organizacije “Mlada Bosna”, čiji je atentat na austrougarskog prestolonasljednika Franca Ferdinanda na Vidovdan 1914. godine u Sarajevu poslužio Beču kao izgovor za vojnu invaziju na Srbiju, što je dovelo do Prvog svjetskog rata. Članovi “Mlade Bosne” izvršili su atentat u znak protesta protiv austrougarske okupatorske politike i težnje većinskog srpskog naroda za oslobođenje i ujedinjenje. Zbog atentata na Franca Ferdinanda, 12. oktobra 1914. godine pred sud je izvedeno 25 mladih ljudi. Od šest atentatora, njih pet je bilo mlađe od 21 godine, što ih je, prema tadašnjem zakonu, činilo maloljetnim. Osuđeni su 29. oktobra 1914. na

U Istorijskom Arhivu Grada Novog Sada, Filipa Višnjića 2a, u četvrtak 26. aprila 2018. godine, u 19 časova, povodom obeležavanja stogodišnjice Prvog svetskog rata, biće otvorena izložba pod nazivom „Srbija pamti savezničku Bizertu (1915–1919)“. Autor izložbe je Luka Nikolić, potpukovnik u penziji iz Udruženja ratnih dobrovoljaca 1912–1918, njihovih potomaka i poštovalaca iz Beograda. Organizatori izložbe su Udruženje ratnih dobrovoljaca 1912-1918 njihovih potomaka i poštovalaca „Obilić 1912-1918“ iz Novog Sada i Istorijski arhiv Grada Novog Sada. Na otvaranju izložbe će govoriti Ognjen Karanović, istoričar iz Novog Sada. Izložbu će otvoriti dr Milan Micić, istoričar i književnik iz Novog Sada. Pozdravnu reč daće Petar Đurđev, direktor Istorijskog Arhiva Grada Novog Sada i Batrić Ćalović, zamenik predsednika Udruženja „Obilić 1912-1918 “ Novi

Vojnici su se vraćali. Dolazili su raskaljanim drumovima, koji su ih nekada odveli u tuđinu. Promicala je grupa za gupom. Ljudi su se zdravili, raspitivali jedne za druge, radovali se.— I stara Soka Lolić izišla je da sačeka ratnike. Sa njima će doći i njen prvenac, njen Živadin i bratić Janko. — Videste li gde mog Živadina? — pitala je starica vojnike u prolazu. Oni su se pravili da ne čuju njene reči i, pozdravljajući je uzgred, prošli mimo njene tarabe. — Otišao je sa Jankom, oni će se zajedno vratiti? — opet će stara Soka.— Toga dana Živadin i Janko nisu stigli. Nisu se vratili ni sutra, ni prekosutra,

Načelnik opštine Bosansko Grahovo Duško Radun rekao je danas Srni da bi 29. aprila u Bosansom Grahovu trebalo da bude obilježeno 100 godina od smrti Gavrila Principa. “Programom obilježavanja predviđeno je služenje liturgije, ali i prigodan kulturno-umjetnički program. Pozivnice za ovaj događaj uručili smo predsjednicima Srbije i Republike Srpske Aleksandru Vučiću i Miloradu Dodiku”, rekao je Radun. On očekuje da će Vučić i Dodik potvrditi dolazak na obilježavanje 100 godina od smrti Gavrila Principa. “Za sada su nam dolazak potvrdili predstavnici Pokrajinske vlade Vojvodine, kao i predsjednik Saveza Srba iz regiona Miodrag Linta. Pozivnica je upućena i predsjedniku Srpskog nacionalnog vijeća u Hrvatskoj Miloradu Pupovcu”, naveo je Radun. On vjeruje

Valjevci od zaborava nastoje da sačuvaju heroje i značajne događaje u svetskom sukobu na početku 20. veka. Poduhvat Udruženja za negovanje tradicije valjevskog kraja Prvi srpski avion u borbu je poleteo sa aerodroma u Valjevu. Naši vojnici su imali najbolje puške na svetu – “kokinke”, koje je usavršio čovek sa ovih prostora, kao i originalno naoružanje i maskirnu opremu. Lipton, čije čajeve danas pijemo, zdušno je pomagao Srbima, govoreći da je to najdruželjubiviji narod na svetu. Kralj Petar Prvi Karađorđević bio je sin Valjevke. Srpska vojska prva je u istoriji oborila vojni avion i vodila rovovsku bitku, i nije izgubila nijednu ratnu zastavu. Podvizi srpskih lekara u Velikom ratu i

Od izbijanja balkanskih ratova i nešto docnije i Velikog rata, na našoj strani bio je i Esad-paša Toptani, armijski đeneral Turske carevine, koji je završio francusku Vojnu akademiju u Sen-Siru. Jedno vreme bio je postavljen i kao komandant glavnog obezbeđenja poslednjeg sultana Abdula Hamida Drugog. Poticao je iz stare vlastelinske albanske porodice, rodom iz varoši Kroje, čiji se preci prvi put pominju još iz vremena pre najezde Turaka. Pripadao je onom malom soju osoba kod kojih su čojstvo, junaštvo, viteštvo i data reč bile prave svetinje, a koje su se lagano, s početka 20. stoleća, počele gubiti. Kao komandant grada, Esad-paša je u Prvom balkanskom ratu sedam meseci branio Skadar,

Ministar spoljnih poslova Ivica Dačić i ministar evropskih i spoljnih poslova Francuske Žan-Iv Le Drijan, položili su danas vence na Francuskom vojnom groblju na kojem je sahranjeno 375 francuskih vojnika stradalih tokom Prvog svetskog rata Ministar spoljnih poslova Ivica Dačić i ministar evropskih i spoljnih poslova Francuske Žan-Iv Le Drijan, položili su danas vence na Francuskom vojnom groblju, koje se nalazi u okviru Novog groblja, a na kojem je sahranjeno 375 francuskih vojnika stradalih tokom Prvog svetskog rata. Na cereremonije odavanja počasti francuskim vojnicima, vojni orkestar intonirao je himne Francuske i Srbije, a nakon polaganja venaca, ministri su se upisali u Knjigu poseta. Dačić je napisao da će Srbija uvek

Koliko su Srbi poslušali dobronamerne kritike Arčibalda Rajsa, najbolje govori podatak da bi ovaj plemeniti čovek i danas Srbiji uputio potpuno iste zamerke. Među srpskim rodoljubima koji su proslavili svoju epohu našlo se i ime jednog Švajcarca, doktora Arčibalda Rajsa. Hemičar, kriminolog, humanista, bio je i jedan od malo ljudi koji je poželeo da pomogne Srbiji u najgorim godinama, i da potom sa njenim narodom provede ceo život. Upoznao je najbolje strane srpske naravi: hrabrost i samilost, gostoljublje i bistrinu, tvrdeći da bi Srbi sa svojom inteligencijom i prirodnim bogatstvima tla mogli da vode u Evropi. Ali, sudario se i sa manama, i nije se ustezao da ih bez uvijanja

Logor smrti Jindrihovice (nem. Heinrichsgrün — Hajnrihsgrin) je bio austrougarski koncentracio logor za Srbe, Ruse i Italijane. Nalazi u današnjoj Češkoj Republici, u blizini granice sa Nemačkom, u malom mestu Jindrihovice (Sokolov) udaljenom oko 25 kilometara od čuvene banje Karlove Vari. U Jindrihovicama se, za vreme Prvog svetskog rata, od 1914. do 1918. godine, nalazio najveći koncentracioni logor na teritoriji Austrougarske kroz koji je prošlo oko 40.000 zarobljenika. Robijali su Italijani, Rusi, Litvanci, Rumuni, a najviše je bilo zarobljenih Srba, kako vojnika, tako i civilnog naroda, koji je austrougarska vojska kupila u pohodu po Srbiji i železnicom dovodila u logor. Zarobljenika je bilo iz svih krajeva Srbije, a najviše iz Šumadije i Valjevskog

– Bogoljub Glavinić, unuk čuvenog Solunca Ljube Glavinića iz ivanjičkog kraja, govori o ratnom podvigu dede. Vojvoda Stepa ga zbog neposluha strpao u zatvor, a Mišić odlikovao… –  PRIČA o artiljercu sa nadimkom Ilija Gromovnik, naredniku srpske vojske, čija posada jedina nije uništila top na Pećkom polju novembra 1915. pred povlačenje preko Albanije, traje od vremena Solunskog fronta. Naime, narednik drugog poziva Ljubo Glavinić, iz zaseoka Rokci kraj Ivanjice, nije imao srca da u zimu 1915. ostavi svoj brdski top “šnajder” i da samo sa ličnim naoružanjem krene u odstupanje preko Albanije, kako je glasilo naređenje Vrhovne komande. U dogovoru sa svojim drugopozivcima, tajno je rastavio oruđe od preko 500

Srpska kraljevska vlada odgovorila je na austrougarski ultimatum 25 jula. Odgovor su napisali Stojan Protić i predsednik vlade Nikola Pašić, koji ga je lično uručio austrougarskom ambasadoru u Beogradu. Beograd, 12/25. jul 1914. godine Vlada Kraljevine Srbije je primila dokument Carske i Kraljevske Vlade od 23. ovog meseca i uverena je da će njen odgovor otkloniti svaki nesporazum koji preti da uništi prijateljske i dobrosusedske odnose između Austrijske Monarhije i Kraljevine Srbije. Kraljevskoj vladi je poznato da nigde nije bilo ponovnih protesta protiv velike susedne monarhije kao što su oni koji su pre izvesnog vremena bili izraženi u Skupštini, kao i u izjavi i akcijama odgovornih državnih predstavnika u to