Fotografska postavka izložbe “Slikari/ratnici/svedoci”, na osnovu trogodišnjeg istraživanja Milene Marjanović. U 107 snimaka, 26 domaćih i stranih autora, zguslo se celokupno stradanje Srba Da jedna slika vredi hiljadu reči, već u prvim danima Velikog rata, spoznao je vojvoda Radomir Putnik, posle masakra nad civilima u Mačvi i Podrinju koji su počinili Austrougari revoltirani zbog poraza u bici na Ceru. Zato je potpisao Uput za upotrebu ratnih slikara pridodatih štabovima viših jedinica na bojištu. Ovo beleži Milena Marjanović, autor segmenta o fotografijama, na reprezentativnoj izložbi Muzeja savremene umetnosti “Slikari / Ratnici / Svedoci – slikarstvo i fotorafija u Srbiji 1914 – 1918”, otvorenoj pre nekoliko dana u Galeriji SANU. – Formacijsko

Bojišta Suvoborsko-kolubarske bitke i druga mesta stradanja nedostojno obeležena. Brojne srpske žrtve nisu se uklapale u vladajuću ideologiju jugoslovenstva Kamen, najtrajniji prirodni materijal, ljudi od iskona koriste da u njemu beleže svedočanstva o značajnim događajima i ljudima. Tako su ostavili i belege o sebi i vrednostima koje su poštovali. Dimenzije spomenika uvek simbolizuju veličinu dela, pa su najmonumentalniji podizani u slavu branilaca otadžbine. Srbija je u 20. veku, u vremenu svog najvećeg stradanja, napravila izuzetak sudeći po skromnosti spomenika na mestima gde je u decembru 1914. odlučivana slavna Suvoborsko-kolubarska bitka. Prvi je krst na postolju od crvenog kamena peščara podignut na vrhu Suvobora, odakle puca pogled na podrinjske planine i

Leposavić – U Sočanici na severu Kosova danas je obeležena 100-godišnjica Topličkog ustanka, osvećen spomenik junacima Topličkog ustanka, obavljen pomen žrtvama stradanja na KiM i održana svečana akademija. Ceremoniji obeležavanja stogodišnjice Topličkog ustanka prisustvovao je državni sekretar Ministarstva za rad, zapošljavanje, boračka i socijalna pitanja Dragan Popović, koji je prethodno položio venac na spomenik junacima Topličkog ustanka. Popović je podvukao da srpski narod nikad nije osvajao tuđe, već je uvek branio svoje. „A kad branite svoje, tad ste najjači. A branite ga oružjem, pesmom, knjigom, jezikom i pismom, verom, branite ga i ovim što danas radimo ovde – branite ga sećanjem na one koji su bili mnogo veći i ponosniji

Mi ćemo za pet dana ući u Niš – govorio je novembra 1914. austrougarski oficir podnaredniku Bogoljubu Vasiljeviću iz Bariča, a ovaj uzvratio: „Svakako, ali kao zarobljenik”. Tako i bi, za nepun mesec Čačak – Čudnovat je životopis ratnika Bogoljuba Vasiljevića iz sela Bariča kod Obrenovca, a još neobičnija sudbina najvišeg odlikovanja tog doba – Karađorđeve zvezde sa mačevima – koji je rodoljub zaslužio, i nikad stavio na grudi. Ovako svoju pripovest za „Politiku” počinje Antonije Đurić, književnik iz Čačka, i niže opis junačkih dana Srbina iz Bariča, koje je opisao i u svojoj povesnici „Solunci govore”… Vasiljević je 15. novembra 1914. sa komandirom i još nekoliko vojnika bio u

Etnolog Miodrag Aleksić čuva dokumente o sinu Branislava Nušića. Napisao je oproštajno pismu ocu i verenici Za četiri decenije rada etnolog Zavičajnog muzeja u Jagodini Miodrag Aleksić došao je do raznih zanimljivih spisa, dokumenata i fotografija. Ali najponosniji je, kaže, na pismo Strahinje Bana Nušića, sina najvećeg komediografa Branislava Nušića, koji je poginuo u Kolubarskoj bici. Fotokopiju pisma i Banovu fotografiju preuzeo je iz autorskog filma “Aga” reditelja Dragoslava Lutovca. – Kao da je predvideo svoju smrt, Ban je napisao oproštajno pismo ocu i verenici u Skoplju. Na poleđini je bila poruka za onoga koji ga bude našao mrtvog. “Zovem se Strahinja Nušić. Svršeni sam maturant, rođen u Beogradu. Porodica

Viktor Asperger je bio rodom iz vojvođanskog zapadnobačkog sela Doroslova u somborskom okrugu koje je tada pripadalo Ugarskoj. Rođen je krajem 19. veka. Kao austrougarski oficir, verovatno niži, tokom vojne službe pao je u nemilost jednog visokog oficira koji ga je sistematski zlostavljao. Dolazi do sukoba i Asperger skoro na smrt prebija ovog oficira. Znajući šta ga čeka po strogim vojnim zakonima Austrougarske monarhije, beži preko Dunava u Srbiju, gde mu je, po njegovoj proceni, bilo najbezbednije s obzirom na stalne zategnute odnose ove dve zemlje. Beži sa nešto novca, najvažnijim ličnim prtljagom i vojnim durbinom, radi osmatranja, od koga se ne razdvaja do kraja svog života i koji mu

Polaganjem venaca i cveća danas je na Novom groblju u Beogradu obeležena godišnjica smrti vojvoda Živojina Mišića i Petra Bojovića i armijskog generala Pavla Jurišića Šturma Polaganjem venaca i cveća danas je na Novom groblju u Beogradu obeležena godišnjica smrti vojvoda Živojina Mišića i Petra Bojovića i armijskog generala Pavla Jurišića Šturma. Cveće i vence na njihove grobove, u okviru državne ceremonije, položili su načelnik Generalštaba Vojske Srbije Ljubiša Diković, pomoćnik ministra za rad, zapošljavanje, boračka i socijalna pitanja Milan Popović i zamenik gradonačelnika Beograda Andreja Mladenović. Vence su položile i delegacije Vojske Srbije, Društva za negovanje tradicija oslobodilačkih ratova Srbije od 1918. godine, Saveza udruženja potomaka ratnika Srbije od

Obeležavajući 100-godišnjicu početka 1. svetskog rata političari, istoričari, filozofi i svi oni koji se bave istorijom nastoje da svetu nametnu svoje viđenje uzroka i povoda izbijanja Velikog rata u kome su stradali milioni ljudi. Koristeći se današnjom situacijom i odnosima u svetu, izazivači ovog rata pokušavaju da izvrše njegovu reviziju i žrtve proglase za krivce. Niko se ne bavi uzrocima i povodima atentata Gavrila Principa, a to je u osnovi ogorčenje zbog novih patnji koji je srpski narod trpeo pod okupacijom Berlinskom ugovorom (čl. 25) od 1. jula 1878. godine, Austrougarska je okupirala Bosnu i Hercegovinu[1]. Njena vojska je počela ulaziti u Bosnu 17. jula 1878. godine uz vođenje krvavih

Na Ćipuru skrivena grobnica poginulih za ujedinjenje sa srpskom braćom. Vlast je popločavanjem staze pokazala da nije spremna na pomirenje Dok kosti brojnih okupatora koji su marširali Crnom Gorom i činili zverstva počivaju na ovdašnjim grobljima, one bratske još uvek čame duboko u jamama i popločanim trgovima. Jovan B. Markuš, bivši gradonačelnik prestonog grada podno Lovćena, upozorava da se istorijsko pomirenje u Crnoj Gori neće moći postići dok se na civilizovan način ne sahrane i obeleže grobnice nastradalih u ratovima i bratskom satiranju tokom 20. veka. – Iz ljudskih razloga trebalo bi izvršiti ekshumaciju i sahranu zemnih ostataka, obeležiti grobnice i zaštititi groblja, bez obzira na to o kojoj se

MARINA VULIĆEVIĆ, POLITIKA Srpski pisci prolazili su albansku golgotu, neki od njih još kao gimnazijalci. U svojim pismima i delima ostavili su potresna svedočanstva Srpski pisci u Velikom ratu delili su sudbinu svoga naroda u povlačenju preko Albanije, a kao gimnazijalci, budući francuski đaci, dobrovoljci, ratni dopisnici, u svom stvaralaštvu ostavili su trag o srpskoj golgoti. Rastko Petrović, Stanislav Vinaver, Rade Drainac, Dušan Matić, Aleksandar Vučo, Milutin Bojić, Vladislav Petković Dis, Dragiša Vasić, Veljko Petrović… Neki su u ratu izgubili život, neki su se vratili skrhani sumnjom u humanost, a preživeli gimnazijalci su francuskim školskim drugovima pričali o doživljajima pri prelasku Albanije. Oni su i svojim doživljajem rata obeležili novo,

IVAN PETROVIĆ Najveće zasluge za miran prelazak Srba preko Albanije 1915. godine pripadaju skopskom Srbinu Smaji Feroviću Smajo Ferović, poznati skopski Srbin muhamedanske vere, potiče iz porodice dizdara Omeragića iz Gusinja, jedne od najstarijih i najuglednijih porodica u tom kraju. Njegovo pravo prezime trebalo je da bude Omeragić, ali uzeo je prezime svojih ujaka. Preci su mu bili Srbi hrišćanske vere, islamizovani nakon propasti srpskih srednjovekovnih država. Smajo Ferović je nacionalni radnik još od „turskog doba“. Vojnim veštinama obučavao se u četničkoj školi u Prokuplju, a kasnije je bio pripadnik Rudničkog odreda pod komandom Voje Tankosića. Važio je za staloženog i hrabrog ratnika i, istakavši se u borbama, zasluženo je

Obeležavanje 101 godine od čuvene ratne epopeje u Crnoj Gori Mojkovac – Nemojte se bojati junaci, ako budu krvavi badnjaci… ovako je, pred Badnji dan i Božić 1916, na položajima oko Mojkovca, čuveni komandant crnogorske vojske, divizijar i serdar Janko Vukotić sokolio svoje hrabre, ali izmrzle i izgladnele junake koji su u ta dva dana srušili san austrougarske imperije da uništi srpsku vojsku u povlačenju. – Preci zovu u Mojkovac – poručilo je udruženje građana pod nazivom “Mojkovčani” poštovaocima junačkog dela i pozvalo na drugi Mojkovački marš na Božić, u 11 sati ispred hrama posvećemog Hristovom roždestvu. – Naš put je put predaka. Iako su njihovi podvizi teško dostižni, dužni

Služenjem Svete arhijerejske liturgije u Hramu Svetog Petra i Pavla u Doboju jutros je nastavljeno obilježavanje 100 godina od internacije Srba u prvi organizovani logor u civilizovanoj Evropi gdje je 12.000 lica izgubilo život. Nakon liturgije biće služen i parastos u Hramu Svetog Petra i Pavla, dok je za 12.00 časova planirano polaganje vijenaca na spomenik “Dobojski logor 1915-1917”, koji se nalazi na mjestu nekadašnjeg logora u neposrednoj blizini sadašnje željezničke stanice, a koji je osveštan 1. jula. U okviru obilježavanja 100 godina od internacije Srba u prvi organizovani logor u civilizovanoj Evropi, juče je u Doboju održana duhovna akademija. Ministar rada i boračko-invalidske zaštite Republike Srpske Milenko Savanović rekao

Nad Srbima je izvršen prvi masovni genocid u Evropi čija je metodologija nastavljena u ustaškim logorima tokom Drugog svjetskog rata, rekao je ministar rada i boračko-invalidske zaštite Republike Srpske Milenko Savanović na duhovnoj akademiji posvećenoj stradalnicima dobojskog logora, u kojem je od 1915. do 1917. godine ubijeno 12.000 Srba. Savanović je podsjetio da je kroz dobojski logor, koji je formiran 27. decembra 1915. godine, do 5. jula 1917. godine internisano 45.791 lice srpske nacionalnosti, među kojima i 17.000 žena i djece. – Dobojski logor pokazuje svu tragediju i stradanja srpskog naroda početkom dvadesetog vijeka kada je Austro-Ugarska dobila mandat da okupira BiH na Berlinskom kongresu – rekao je Savanović. On

Ministar rada i boračko-invalidske zaštite Republike Srpske Milenko Savanović rekao je da je dobojski logor u Prvom svjetskom ratu bio prvo organizovano masovno stratište u dotadašnjoj istoriji civilizovane Evrope. “U tom logoru, prema procjenama, interniran je 45.791 Srbin, od kojih je bilo 17.000 žena i djece, dok je u svemu tome stradalo 12.000 Srba”, istakao je Savanović na konferenciji za novinare u Banjaluci. Savanović je podsjetio da su ofanziva Austrougarske protiv Srbije u prvoj godini rata završila potpunim slomom u bitkama na Ceru i Kolubari, ističući da se te bitke smatraju najvećim pobjedama Srpske vojske u Prvom svjetskom ratu. “Ovi porazi i realizacija strateških i političkih ciljeva Austrougarske jedan je

Niko osim Srba svoju državu nije utopio u “višenacionalnu zadrugu” Decembar je mesec kada se mnogi sećaju nekadašnje Kraljevine Srba, Hrvata i Slovenaca. Prvog dana ovog meseca jedna država je formirana, a druga sahranjena. Nakon tri uzastopno dobijena rata, Srbija je prestala da postoji. Neki istoričari misle da je nestala na vrhuncu naše istorijske visine, kakvim se smatra početak 20. veka. Još malo pa će se navršiti celi vek kako su Nikola Pašić i kralj Aleksandar stavili nadgrobnu ploču na Srbiju: jesu li to morali ili su hteli, i šta bi bilo da su postupili drugačije? Nema primera u poznatoj, a ozbiljnoj istoriji, da je neko, kao Srbi, dobrovoljno svoju

U Istorijskom muzeju Srbije u četvrtak veče će biti otvorene dve multimedijalne izložbe Dve postavke posvećene Velikom ratu biće svečano otvorene u četvrtak od 18 časova u Istorijskom muzeju Srbije: gostujuća izložba solunskog Muzeja vizantijske kulture “Francusko-srpska bolnica u Sedesu, Solun” i domaća “Srbija 1915-1916” . Autori postavke koja dolazi iz Grčke su arheolog dr Anastasios Antonaras i dr Joanis Mocijanos, koji su uz pomoć bogatog fotografskog i video materijala, ali i uz originalne eksponate Istorijskog muzeja Srbije, prikazali Veliki rat na Solunskom frontu iz ugla običnog čoveka. Za ovaj projekat potaklo ih je novo otkriće izvesnog broja predmeta u nekadašnjem Sedesu (danas Termi), nadomak Soluna, gde se nalazila francuska

Krvava je bila prva godina Velikog rata kad se na malu Srbiju sručila moćna vojna sila Austrougarske carevine. Krajem leta snažno je napala i brzoj pobedi se nadala, ali je na izmaku jeseni bezglavo preko Drine bežala. O tim danima kad je srce junačko bilo jače od okupatorskih haubica, pisao je oficir srpske vojske Ivan S. Pavlović, komandant užičke združene brigade u vreme kad su novembra 1914. srpske snage, materijalno i brojčano slabije, svojom odlučnom ofanzivom okupatora proterale iz zemlje. Te Pavlovićeve zapise štampao je užički Istorijski arhiv, povodom veka od Velikog rata, kao reprint izdanje „Iz naše ofanzive 1914. godine: Zauzeće Užica, gonjenje Austrijanaca 25–28. novembra 1914”. Reč je

U Mrkonjić Gradu, služenjem parastosa i polaganjem vijenaca obilježena je 92-godišnjica od podizanja spomenika kralju Petru Prvom Karađorđeviću Mrkonjiću. Spomenik je podignut 14. decembra 1924 godine, a otkrio ga je kraljev izaslanik vojvoda Janko Vukotić Serdar. Nakon četiri mjeseca, od otkrivanja spomenika 1.aprila 1925.godine Mrkonjić Grad je dobio sadašnji naziv. Spomenik su 28.aprila 1941.godine porušile ustaše uz pomoć njemačke vojske. Obnovljen je 1991.godine, da bi ga 10.oktobra 1995.godine porušili pripadnici Oružanih snaga Države Hrvatske i Hrvatskog vjeća odbrane. Ponovo je obnovljen 1996.godine. Izvor: Radio Televizija Republike Srpske Vezane vijesti: Danas 95 godina od smrti kralja Petra Prvog Oslobodioca …

Muzej istorije Jugoslavije danas slavi 20 godina postojanja Najposećeniji muzej u Srbiji, Muzej istorije Jugoslavije, koji godišnje obiđe 120.000 ljudi, započeće danas od 10 časova, uz svoju publiku, proslavu 20. rođendana, izložbom jednog predmeta “Trčanje kroz vreme”. U objektu Muzeja 25. maj, naime, biće izložena jedna od četiri sokolske štafete koje su u septembru 1940, povodom sedamnaestog rođendana Petra Drugog Karađorđevića, prestolonaslednika i starešine “Sokola”, stigle u Beograd u organizaciji Saveza sokola Kraljevine Jugoslavije. Štafeta je nošena od Skoplja, Niša i Kragujevca do Beograda, a MIJ je otkupio ove godine, tokom trajanja izložbe “Ko je soko – taj je Jugosloven”. Muzej u čijem sloganu piše “Mi čuvamo sećanje”, svojim posetiocima

Okupator do oslobođenja grada nije stigao da prenese ostatke svih austrougarskih vojnika iz masovnih grobnica u Beogradu i Zemunu Austrougarski vojnici poginuli tokom borbi za Beograd 1914–1915. sahranjivani su u provizornim grobnicama širom grada. Nakon okupacije, od oktobra 1915, ranjenici preminuli u rezervnim bolnicama sahranjivani su oko objekata Vojne bolnice na Vračaru i na privremenoj lokaciji uz gradsko „Novo groblje”. Vojni generalni guverman u Srbiji je ubrzo pokrenuo pitanje formiranja stalnog, centralnog vojnog groblja. Za ovu namenu određeno je dotadašnje privremeno austrougarsko vojničko groblje pored severoistočnog dela „Novog groblja”. Austrougarska parcela se graničila sa srpskim vojničkim grobljem, na kojoj će posle rata biti podignuta spomen-kosturnica braniocima Beograda. Do 9. oktobra