Muzej žrtava genocida, Beograd ŽRTVE RATA 1941-1945. ROĐENE NA PODRUČJU BOSANSKE KRAJINE PREMA DO SADA IZVRŠENOJ REVIZIJI POPISA IZ 1964. GODINE S POSEBNIM OSVRTOM NA STRADANjE STARIJIH LICA I STRADANjE U LOGORU JADOVNO Pro­stor ko­ji obrađujemo čini 11,23% prostora NDH i pre­ma po­pi­su iz 1931. go­di­ne ima 659.701 sta­nov­ni­ka, od če­ga je 63,39% pra­vo­slav­ne, 12,01% ri­mo­ka­to­lič­ke, 23,84% islam­ske ve­ro­i­spo­ve­sti i osta­li 0,76%, a  pretpostavljeni broj stanovništva 1941. go­di­ne iznosi 804.835, što predstavlja 12,78% pretpostavljenog broja stanovnika NDH (1941. nije vršen popis stanovništva). Na ovom pro­sto­ru evi­den­ti­ra­no je 105.624 smrt­no stra­da­lih li­ca, što či­ni 23,16%  evi­den­ti­ra­nih žr­ta­va u NDH, i 13,12%   pret­po­sta­vlje­nog sta­nov­ni­štva 1941. go­di­ne ovog pod­ruč­ja (broj evi­den­ti­ra­nih žr­ta­va u

Međunarodna komisija za istinu o Jasenovcu, Mejnašaf SOCIJALNO-PSIHOLOŠKI ASPEKTI FENOMENA GENOCIDA U SVETLU „TEORIJE DEFINICIONIZMA“ Uzurpiranje vlasti nad definicijama sa težnjom postizanja jednog monopola nad istima, od strane centara političke moći, oličenih u državnim ili paradržavnim strukturama je najdelotvorniji instrument dotičnih centara političke moći i istovremeno, pogonska snaga progresa i regresa u segmentarnom i globalnom razvoju ljudskog društva. Rast političke moći je iskustveno direktno proporcionalan opadanju privrženosti imperativu etike ljudskog društva. Time je uzurpiranje vlasti nad definicijama sa-odlučujući kauzalni i prateći faktor i svih socijalnih devijacija istorije čovečanstva. (Teorija definicionizma) Vreme genocida je jedna vrsta „vanrednog stanja“ u socijalno-psihološkom pogledu i jedna bitna determinanta tog vremena je jedno – na

Koledž Itaka, Njujork PREŽIVJELO DIJETE LOGORAŠ – LIČNO SJEĆANjE I PRENESENO ISKUSTVO Ovaj rad opisuje lično sjećanje šezdesetdvogodišnjeg čovjeka koji je izgubio većinu svoje porodice u holokaustu počinjenom od Hrvata (mnogi od njih su umrli u kompleksu Jadovno uključujući Slanu i Karlobag). Roditelji jedinog djeteta koji su izgubili svoje voljeno poslije rata emigrirali su u Izrael, ali nikada nisu govorili o tom iskustvu tako da je kuća bila puna teškog osjećaja krivice, stida i duboke tuge. Tek je novembra 2005. godine neki unutrašnji zov naveo autora da sazna šta se desilo. U to vrijeme na internetu nije bilo informacija i sve što se znalo o ostrvu Pag je da je

Institut za noviju istoriju Srbije, Beograd JADOVNO – „ARIJANIZACIJA KULTURNOG OZRAČJA“ NEZAVISNE DRŽAVE HRVATSKE –  Jevrejski intelektualci i studentska omladina među prvim žrtvama masovnih egzekucija – Nezavisna Država Hrvatska je u svom nastanku imala korena u prekrajanju političke karte sveta u volji svog ”mentora”, Trećeg Rajha. Na taj način, posmatrano istorijski i pravno, nastanak ove države nije bio vezan za neke određene pravne principe, te je ona u istoriografiji nazivana ”takozvanom državom tvorevinom”. NDH je bila formirana na nacionalnoj osnovi, pri čemu je bilo neophodno voditi računa o suštini ideologije principa na kojima će se ostvariti idealna hrvatska nacija. Pred ovom ideologijom, popularno nazvanom ideologija “narodnog kolektiva“ zahtevana je rasna

Institut za savremenu istoriju, Beograd LOGOR GOSPIĆ U HRVATSKOJ NACIONALNO-RASNOJ POLITICI 1941. GODINE Splet povoljnih političkih i vojnih okolnosti nastalih posle 27. marta i početka  agresije Nemačke i  njenih saveznika na Kraljevinu Jugoslaviju, omogućio je stvaranje Nezavisne Države Hrvatske i ispunjavanje političkog programa ekstremnog hrvatskog nacionalizma. Iako je formalno bila u italijanskoj interesnoj sferi, ustaška država je kako svojim nastankom, tako i ideološkim profilom bila mnogo bliža nemačkom nacističkom, nego italijanskom fašističkom modelu. Nova državna struktura je uspostavljena iznenađujuće brzo jer je bila oslonjena na organe Banovine Hrvatske koji su se po javnom pozivu potpredsednika jugoslovenske vlade Vlatka Mačeka stavili na raspolaganje novoj vladajućoj eliti. Vrlo značajnu ulogu odigrala je

Hebrejski univerzitet u Jerusalim ISLAM NA BALKANU POD NjEMAČKOM OKUPACIJOM Nakon nacističke okupacije Poljske i Zapadne Evrope u ranim fazama Drugog svjetskog rata, nakon što je Hitler izgubio nadu da će uništiti Britaniju, kao rezultat ulaska Amerike u rat, i paralelno sa zaustavljanjem nacista na ruskom frontu u Staljingradu, strategija nacista se promijenila sa pukog oslanjanja na svoje saveznike u centralnoj Evropi i Balkanu do okupacije većeg dela mediteranske obale da bi se te vode i naftni resursi oko njih, pretvorili u njemačko jezero. U tu svrhu nacisti su poslali Romela u Sjevernu Afriku sa planom da istjeraju Britance iz Sueca i Egipta, da učvrste poziciju Italije u Libiji, osiguraju

Univerzitet u Kaljariju  ITALIJANSKA OKUPACIJA TUNISA I JUGOSLAVIJE: RAZLIKE I SLIČNOSTI U ODNOSU PREMA JEVREJIMA U svome radu istraživao sam ulogu Jevreja u Tunisu i Alžiru, i analizirao njihove aktivnosti da bi shvatio njihov položaj u kolonijalnom društvu. Tunis je bio svijet naseljen Arapima muslimanima, ali u kojem su dominirali Francuzi, svijet u kome su postojale razlike između Francuza i Arapa (u njihovom ponašanju prema Jevrejima), ali su takođe postojale unutrašnje razlike unutar religijskih grupa (muslimani, hrišćani i Jevreji). U svom predavanju želio bih da naglasim uticaj koji su višijevski rasni zakoni imali na tunižansko društvo, fokusirajući se takođe na italijansku i nacističku okupaciju zemlje (novembar 1942–maj 1943). Primjena rasnih

Oružane snage Bosne i Hercegovine, Banja Luka STRADANjE SVEŠTENSTVA SRPSKE PRAVOSLAVNE CRKVE U SISTEMU USTAŠKIH LOGORA JADOVNO-GOSPIĆ 1941. GODINE U radu se na osnovu literature i djelimične arhivske građe Svetog arhijerejskog sinoda Srpske pravoslavne crkve u Beogradu, opisuje stradanje episkopa, sveštenika, đakona, monaha i bogoslova u sistemu ustaških logora Jadovno–Gospić. Rad na osnovu pomenutih izvora nastoji pokazati pravu namjeru vlasti Nezavisne Države Hrvatske sa pravoslavnim sveštenstvom, a samim tim i sa pravoslavnim Srbima. Pored toga, naveden je broj episkopa, sveštenoslužitelja i bogoslova koji su, i na kakav način, izgubili živote u sistemu ustaških logora Jadovno–Gospić 1941. godine. Mnogi od njih bili su na najsvirepiji način mučeni i ubijeni, a neki

Ruski holokaust centar, Moskva Ovaj rad nastoji rasvijetliti sličnosti i razlike između politike nacističke Njemačke protiv Jugoslavije i protiv Sovjetskog Saveza nakon što su ove teritorije pale pod njemačku vlast. Njena politika je u oba slučaja do neke mjere odražavala klasični kolonijalni pristup „divide et impera“ („zavadi pa vladaj“) i uključivale su različit tretman raznojakih nacionalnih grupa koje su sačinjavale multinacionalne države. Međutim, Nijemci su značajno radikalizovali ovu politiku prema nejevrejskom stanovništvu Jugoslavije i SSSR, što je umnogome bilo rezultat uklanjanja ograničenja u nacističkom tretmanu civila i partizana. U obe zemlje, Njemačke vlasti su potiskivale najveće nacije (Srbe i Ruse). U isto vrijeme favorizovale su brojno slabije grupe (Hrvate, bosanske

RAI World, RAI, Rim ITALIJANSKI IZVORI – DOKUMENTI O MASAKRU SRBA U DALMACIJI, LICI I KNINSKOJ KRAJINI (1941–1943) Uloga italijanske vojske na teritoriji bivše Kraljevine Jugoslavije je tema nepravedno zanemarena pa čak i u samoj italijanskoj istoriografiji. Ulazak, raspoređivanje i delovanje 2. armije u Istru i Dalmaciju naređeno i otpočelo 11. aprila 1941. u 12,00 časova zaslužuje, međutim, detaljnije proučavanje, budući da su se u tom sektoru italijanske jedinice našle u složenoj ratnoj i političkoj situaciji. Italijani su pomno beležili i dokumentovali zbivanja dajući time potporu, prikupljenim i sačuvanim materijalnim dokazima, mnogim teško razlučivim istorijskim istinama kojima su ova dokumenta neretko i jedini svedoci. Italijanskim jedinicama je poverena kontrola nad

Odbor za Jasenovac Srpske Pravoslavne Crkve, Jerusalim MEMOARI, AUTOBIOGRAFIJE I BIOGRAFIJE PRIPADNIKA SAVEZNIČKIH MISIJA U OKUPIRANOJ JUGOSLAVIJI KAO IZVORI ZA ISTRAŽIVANjE 1941. GODINE I JADOVNA Bogata literatura koja je nastala dnevničkim ili autobiografskim spisima članova savezničkih misija u okupiranoj Jugoslaviji, kao i njihovim biografijama, skoro je neiskorištena u pogledu istraživanja stradanja u Drugom svetskom ratu u Jugoslaviji. Savezničke misije bile su prisutne u Jugoslaviji već od kraja 1941. godine, i imale su prilika da se što lično a što usmeno i dokumentima osvedoče u stravično stradanje kojima su određene strukture jugoslovenske populacije bile izložene tokom rata, i u tom smislu njihovo svedočanstvo je dragoceno. U ovom radu se istražuju ne

Centar Simona Vizentala, Jerusalim ZNAČAJ PRAVDE POSLE HOLOKAUSTA U ISTOČNOJ EVROPI NAKON PADA KOMUNIZMA Predavanje će se baviti značajem krivičnog gonjenja nacističkih ratnih zločinaca i kolaboracionista u post-komunističkoj Evropi. Opisaće jedinstvene aspekte kolaboracije sa Trećim Rajhom u zemljama koje su bile dio Sovjetskog Saveza ili pod komunističkom vlašću od kraja Drugog svjetskog rata do 1989. godine, naglašavajući smrtonosnu prirodu takve kolaboracije, koja je za razliku od situacije u drugim dijelovima Evrope, uključivala i aktivno učestvovanje u masovnim ubistvima. Dovođenje ovih ratnih zločinaca pred lice pravde se pokazalo kao jedno od najtežih, ako ne i najteže od šest praktičnih pitanja vezanih za holokaust sa kojom se svaka post-komunistička zemlja morala suočiti

Sveučilište u Beču  RAT SJEĆANjA NA POST-JUGOSLAVENSKOM PROSTORU Bez suvišne sumnje se može reći da i pojedinci i kolektivi sjećanje na prošlost koriste za svrhe sadašnjosti, pamte samo one događaje koje mogu ugraditi u svoju sliku o sebi ili vlastitoj grupi. Tako se u (zapadnoj) Europi već od osamdesetih, nakon desetljeteća potiskivanja, u fokusu sjećanja na Drugi svjetski rat nalazi holokaust. Istrebljenje europskih Židova shvaća se kao zajedničko iskustvo iz kojeg je Europa naučila i stvorila nove strukture da bi slično ubuduće spriječila. Istovremeno se u istočnoj i jugoistočnoj Europi povijest iznova piše nakon 1989. godine. Pred-socijalističko razdoblje se glorificira kao „zlatna era“ nacionalne slobode. Zločini kolaboracionih režima se u

Hebrejski univerzitet u Jerusalimu  SJEĆANjE KAO IDEOLOGIJA U DRUŠTVIMA KOJA SE MIJENjAJU  – „Nikad više“ kao paradigma sjećanja na holokaust – „Više zabrinjava manipulacija istorijom kroz ahitekturu spomenika nego emocijama. Kada se istorija ne razumije, postoji veća vjerovatnoća da će se ponoviti.“  Moderni istraživači neprestano pokušavaju da premoste istoriju i kolektivno pamćenje Jevreja i nejevrejskih zajednica koje postoje u istom okruženju. Ovo nije lak zadatak, uglanom zbog fundamentalnih razlika između istorije i sjećanja: dok istorija pokušava da rekonstruiše prošlost na osnovu svih raspoloživih podataka pomoću svih raspoloživih podatakapomoću kritičke analize, sjećanje već zna glavne crte priče, jer je ono zasnovano na teleološkom modelu u kojem su početak, sadašnjost, budućnost već

Savez jevrejskih opština Srbije, Beograd   SEĆANjE NIJE DOVOLjNO SEĆANjE: Postoji individualno, lično sećanje pre svega onih, koji su preživeli koncentracione logore i logore smrti. Nažalost, već sutra, nijedan preživeli logoraš više neće biti medu nama. Postoji i javno sećanje kao što su medunarodni dani sećanja, kada se države jednom godišnje (kroz govore predstavnika vlasti) sete nevinih žrtava i užasnih zločina. Ovakva javna sećanja su zapravo deo političke obaveza država. O tim spomen danima države podnose godišnje izveštaje da su ih uspešno obeležili i time misle da su ispunile svoju obavezu. U javna sećanja spadaju i monumentalni, skupi i često teško razumljivi spomenici, koji služe da se kod tih spomenika