PREBILOVCI: Predavanjem prof. Miloša Kovića započelo obilježavanje godišnjice stradanja

Istoričar Miloš Ković rekao je da genocid nad Srbima u Prebilovcima koji su ustaše počinile 1941. godine mora biti ugrađen u temelje srpskog identiteta da bi se čuvalo sjećanje na svete mučenike i da se to više nikad ne ponovi.

Ković je sinoć u Kulturnom centru “Sveti kralj Milutin” u Prebilovcima održao predavanje u susret obilježavanju Svetih mučenika prebilovačkih i donjohercegovačkih i 10 godina od osveštanja Hrama Vaskrsenja Hristovog u Prebilovcima.

Ković je rekao da Prebilovci nisu obično selo i da se može porediti samo sa srpskim getima na Kosovu i Metohiji.

“Ovde osetite sve damare srpske istorije i srpskog predanja, tragedije i vaskrsenja, golgote i vaskrsenja. Ovde ne možete da dođete, a ponajmanje možete da odete ravnodušni”, naglasio je Ković.

On je dodao da se tu uče lekcije istorije i da bi bilo krajnje važno da se u Banjaluci i u Beogradu shvati značaj ovoga mjesta kako bi se ono podiglo do statusa koji zaslužuje.

Govoreći o genocidu nad srpskim narodom, posebno na području Hercegovine, Ković je rekao da se genocid nad Srbima u Drugom svjetskom ratu desio u Jasenovcu, Garavici, Prebilovcima i drugim stratištima.

On je naglasio da su Prebilovci mjesto na kome se ukrštaju sve srpske tradicije i predanja.

“Taj genocid mora biti ugrađen u temelje srpskog identiteta, zajedno sa Svetim Savom, Svetim Simeonom, Svetim knezom Lazarom, Karađorđem itd. Ne zato da bi bilo koga mrzili ili da bi bilo kome nametali kolektivnu krivicu nego da bi čuvali sećanje na naše svete mučenike i da nam se to nikada više ne ponovi”, poručio je Ković.

On smatra da se mora pričati o ovim pitanjima i da se danas sjećanja pokušavaju mijenjati, a samim tim se mijenja i identitet.

Na predavanju o temi “Identitet Srba – istorija i predanje” koje je prisustvovao veliki broj Hercegovaca, Ković je rekao da se postavlja pitanje šta je to identitet Srba i ko su Srbi, te šta je osnov njihovog identiteta.

“Prvo pada na pamet zajedničko poreklo, ali se zna i da najnovija genetska istraživanja pokazuju da imamo veoma slično poreklo sa Hrvatima. Vidimo ipak da na svim istorijskim raskrsnicama reagujemo potpuno drugačije kao narodi”, kaže Ković.

On je dodao da su naučnici utvrdili da je genetski materijal Srba i Hrvata vrlo sličan genetskom kodu Rumuna, koji govore potpuno drugačiji jezik i kulturološki su drugačiji.

Nakon toga, kako kaže, Ković, postavlja se pitanje da li je porijeklo nešto što određuje narod.

“Očigledno nije. Na zajedničkom jeziku zasnivala se jugoslovenska ideja, međutim vidimo da oni koji govore isti jezik ne rade iste stvari na ovom svetu i ne prolaze isto, sigurno je, ni na onom svetu. Posebno valja naglasiti u ovom kontekstu Prebilovce”, kaže Ković.

Na kraju se dodirnuo zajedničke istorije rekavši da predanje znači više od istorije koju pišu istoričari.

“Predanja se čuvaju u Srpskoj pravoslavnoj crkvi. To je jedina srpska institucija koja traje neprekinuto 800 godina. Sve naše države su trajale jedan, dva ili tri veka i prekidale su se. Crkva je ta koja pamti i čuva sećanje i daje mu smisao koji je sakralni. Crkva čuva sećanje, ali tu je i naša epska poezija”, kaže Ković.

Ković podsjeća da je presudno uticalo na čuvanje srpskog identiteta predanje istorije Nemanjića, Svetosavskog zavjeta.

Predavanje je okončano zaključkom da se zajednički identitet ne može odbaciti, kao ni jezik, ali da je najznačajnije sjećanje.

Prije predavanja u Hramu Vaskrsenja Gospodnjeg služen je akatist Svetim mučenicima prebilovačkim i donjohercegovačkim.

Ove godine u Prebilovcima će biti organizovano niz događaja, predavanja i izložbi povodom obilježavanja Svetih mučenika prebilovačkih i donjohercegovačkih.

Hram Vaskrsenja Hristovog u Prebilovcima sagrađen je i osveštan 2015. godine u znak sjećanja na oko 4.000 Srba donje Hercegovine koje su ustaše ubile u Drugom svjetskom ratu, a Srpska pravoslavna crkva je iste godine kanonizovala te žrtve.

Ovaj praznik ustanovljen je u kalendaru na datum kada su ustaše 1941. godine zvjerski ubile više od 850 mještana ovog sela, uglavnom žena i d‌jece i bacile u jamu u Šurmancima nadomak Međugorja.

Ovaj zločin je u bivšoj Jugoslaviji prikrivan, a 1961. godine jame u koje su bacani Srbi su zabetonirane.

Otkopavanje 13 jama na području donje Hercegovine počelo je 1990. godine, a kosti više od 4.000 Srba 4. avgusta 1991. godine su sahranjene u spomen-kosturnicu u Prebilovcima.

U junu 1992. godine tokom ofanzive “Čagalj” pripadnici HOS-a i HVO-a minirali su spomen-kosturnicu.

Po povratku Srba u Prebilovce poslije 2000. godine, ostaci kostiju su sakupljeni, a po izgradnji Hrama Vaskrsenja Hristovog počivaju u njegovoj kripti.

Hram u Prebilovcima sagrađen je uz pomoć predsjednika Srpske Milorada Dodika i zahvaljujući donacijama Srba u dijaspori.

Urađen je po uzoru na Crkvu Hristovog groba u Jerusalimu koja je simbol vaskrsenja i života, a od tada do danas Prebilovci su mjesto koje opominje i prkosi svima koji misle da se jedan narod može istrijebiti sa svog vjekovnog ognjišta.

Izvor: TOP PORTAL